اینترنت ملی یا ملی شدن اینترنت در ایران چیست؟

به صورت ساده اینترنت ملی قرار است بستری برای برقراری ارتباطات داخلی بدون نیاز به اینترنت جهانی باشد. در واقع اگر شما بخواهید با وبسایتی که در داخل ایران قرار دارد و یا سرویسی که ارائه دهنده آن در داخل کشور است ارتباط برقرار کنید دیگر نباید نیازی به حمل داده‌های شما توسط رهیاب‌ها و گیت‌وی‌های بین‌المللی باشد.

از نظر فنی و تئوری، نگه‌داشتن مسیر رفت و برگشت داده در داخل کشور می‌تواند مزایای بسیار زیادی داشته باشد که بارزترین آنها پایین آمدن زمان Ping یا همان افزایش سرعت اتصال، ارتباط، جابجایی و تبادل داده‌هاست.

ارتباط داخلی با شبکه ملی اطلاعات بهترین وضعیت خود را خواهد داشت.

اما یکی از مهمترین مسائلی که باید در مورد نت ملی ایران در مورد آن بحث کنیم موضوع تاب‌آوری در برابر داده‌های داخلی از جمله حجم داده‌ها است.

در واقع اگر اینترنت ملی بتواند صد در صد داده‌ها را نیز با همان هدفی که تعیین شده به مقصد و در کوتاه‌ترین زمان ممکن هدایت کند، باز بحث تاب‌آوری در برابر ترافیک سنگین نیز باید مد نظر قرار گیرد تا زمانی که به واسطه هر دلیل عمدی و یا غیر عمد، ارتباط با خارج کشور میسر نباشد، بتوان با تکیه بر توانایی این شبکه، همچنان ارتباطات داخلی را پایدار و سریع، نگه داشت.

طی چندین روز گذشته و در حالی که بسیاری از ما از دنیای خارج از کشور بی خبر بودیم، سرویس‌هایی مانند شرکت‌های ارائه دهنده خدمات تاکسی اینترنتی، خدمات پرداخت و فروش، (اغلب) خدمات بانکی و اپ‌استورهای ایرانی مانند بازار و سیبچه، همچنان توانایی ارائه خدمات به کاربران داخل کشور را داشتند که در مورد آنها باید گفت که مسیر انتقال داده و تبادل آنها با کاربران، اینترنت ملی بوده است.

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات بارها در صحبت‌های خود به صورت تمام قد از شبکه ملی اطلاعات دفاع کرده و با توجه به این صحبت‌ها باید بگوییم که در حال حاضر 80 درصد از اهدافی که برای توسعه این شبکه وعده داده شده بود، محقق شده است.

اما با توجه به این اهداف، آیا آنطور که انتظار داشتیم، شبکه ملی اطلاعات توانسته از آزمون اجرای وظایفی که بر دوشش قرار گرفته، سربلند بیرون بیاید؟

بسیاری از کسب و کارهای اینترنتی محتوای به هزاران دلیل که بیان آنها از حوصله این بحث خارج است مجبور به استفاده از سرورهای بین‌المللی هستند و به دلیل اینکه نمی‌توان با استفاده صرف از اینترنت ملی، این خدمات را به نحو احسن ارائه کرد، قطع ارتباط با خارج ضررهای گسترده‌ای را به این کسب و کارها وارد می‌کند که جبران آنها ماه‌ها و یا شاید سال‌ها زمان نیاز داشته باشد.

مسیریابی داخلی و مشکلات پیش روی آن

از بعد فنی که بخواهیم صحبت کنیم باید گفت که کاربرد شبکه اطلاعات باید تنها برای روتینگ داخلی باشد. این یک حقیقت انکارناپذیر است که قطع ارتباط با اینترنت جهانی حتی در کشوری مانند چین که همه سرویس‌ها را در نمونه داخلی خود ارائه می‌کند می‌تواند به ضررهای هنگفت مالی و اعتباری منجر شود.

بحث مسیریابی اینترنت خود دنیایی گسترده از شاخه ارتباطات است و مسلماً یک مسیر بسته داخلی در بهترین حالت خود هم توانایی ارائه خدمات بی‌نقص ندارد؛ کما اینکه شما مشاهده کردید حتی برخی وبسایت‌های بانکی داخلی و بسیاری از سرویس‌دهنده‌های دیگر در همین مدت دچار مشکل شده و با اینکه به منابعی داخلی و دولتی متصل بودند، باز هم در بارگذاری دچار مشکل می‌شدند.

به بیان دیگر، در استفاده از اینترنت بخش‌هایی نیز وجود دارند که من و شما به عنوان یک کاربر عادی در استفاده از آن متوجه فرایندهای پس‌زمینه نمی‌شویم.

برای مثال ممکن است یک وبسایت مهم داخلی با استفاده از ابزارهایی نسبت به ارائه خدمات خود اقدام کند که آن ابزار برای عملکرد صحیح خود، در هر بارگذاری نیاز به دریافت داده‌هایی از یک سرور خارجی دارند. در این حالت نمی‌توانیم بگوییم که آن وبسایت توانایی کار دارد؛ چرا که حتی در بارگذاری صحیح خود دچار ایراد می‌شود؛ چه برسد به عملکرد صحیح و خدمات‌دهی به کاربر داخلی.

حالا شما این مورد را تصور کنید که در کشور ما که روندی رو به رشد و در حال توسعه در حوزه ارتباطات و اینترنت دارد، این قطعی تا چه حد می‌تواند آسیب‌زا و خطرآفرین باشد؛ این قطعی‌ها مسلماً تنها مسائل مالی را شامل نشده و تقریباً همه وجوح یک زندگی عادی را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد.

آیا می‌توان به عملکرد اینترنت ملی نمره قبولی داد؟

در نهایت باید گفت که داخلی شدن اینترنت فارغ از لایه محتوا در این قطعی اخیر اینترنت توانسته تنها برقرار کننده ارتباطات داخلی باشد ولی اگر شما به هزاران روش به شبکه‌ای وصل باشید که محتوای لازم و مد نظرتان را دارد، عملاً کاربردی برایتان نخواهد داشت.

در بهترین حالت شاید بتوانیم بگوییم که اینترنت ملی یک مکمل جهت افزایش سرعت دسترسی به وبسایت‌های داخلی است ولی به هیچ عنوان در هیچ کدام از ابعاد دسترسی به اطلاعات و فناوری، نمی‌تواند جایگزین اینترنت باشد.